jacky6 - super fotka!

ps. z chęcią wykorzystałbym ją na stronie o historii Dąbrowy. Co o tym myślisz?

jacky6 - super fotka!

ps. z chęcią wykorzystałbym ją na stronie o historii Dąbrowy. Co o tym myślisz?

Jeśli ktoś byłby zainteresowany mogę wrzucić zdjęcia zrobione przeze mnie, po odpaleniu ładunków w bryle pomnika.

mam jeszcze 2 takie - no co najmniej "prowokacyjne" fotografie z lat 60 i 70 tych...
jeśli będzie zapotrzebowanie - pójdę dalej... tą drogą...

4. Czemu w Dąbrowie Nie ma Śladów po istniejącym getcie żydowskim ? Według tego co zrozumiałem i wyliczyłem na podstawie literatury, dzisiejsze mydlice to tereny dawnego getta

[...]

Edit: link http://www.youtube.com/watch?v=LHMkjwfmIVQ

Dąbrowa Górnicza: Jak wyglądał prawie sto lat temu dzisiejszy Reden?



Rozpoczynamy nasz cykl publikacji, poświęcony historii miasta i ciekawym, ale często zapomnianym już dziś wydarzeniom, które kształtowały jego oblicze. Sprawdzimy też, co dziś się tam znajduje, a co się zachowało do czasów współczesnych.

Na początek dzieje kolonii Reden, do czego przyczynkiem jest najnowszy nabytek dąbrowskiego muzeum, czyli unikatowe zdjęcia lotnicze kolonii Reden. Zostały wykonane w czerwcu 1919 roku przez kapitana Wiktora Komorowskiego, w czasie, kiedy w naszym mieście stacjonowała armia gen. Hallera.

Sam kapitan Komorowski i jego dwóch synów, Jerzy i Bogdan, zostali straceni przez UB w latach 1951-53 we Wrocławiu i Warszawie. Zdjęcia przekazał dr Jerzy Komorowski z Wrocławia.

– To jedyny tak dokładny widok tego osiedla. Doskonale obrazuje ówczesny układ architektoniczny. Dziś w tym miejscu mamy rondo u zbiegu alei Róż i ul. Królowej Jadwigi – mówi Arkadiusz Rybak, dyrektor Muzeum Miejskiego Sztygarka. – Kilka pojedynczych domów zachowało się jeszcze przy ul. Kołłątaja, Cieplaka i 1 Maja – dodaje.

Życie toczyło się tutaj wokół huty.


Piotr Sobierajski
Powstanie Huty Bankowa w latach 1834-39 zapoczątkowało budowę osiedla domków dla pracowników. Potem w tym miejscu wybudowano familoki, które przetrwały do dzisiaj.


Ul. Francuska, dziś Żeromskiego

Ul. Sobieskiego i Chopina

Powstała w latach 1834-38 Huta Bankowa na trwałe zapisała się w dziejach naszego miasta. Dzięki budowie osiedla murowanych domków dla pracowników wytyczony został w tej części obecnej Dąbrowy Górniczej układ ulic, przecinających się pod kątem prostym, który zachował się do dziś. Obejmuje dzisiejsze tereny pomiędzy ulicami: Kościuszki, Sobieskiego, Dąbrowskiego i Chopina.

Projektantem tego osiedla oraz szpitala był znany polski architekt włoskiego pochodzenia Franciszek Maria Lanci. To jego dziełem była m.im. przebudowa zamku w Będzinie (1834), pałacyku w Grodźcu (1835) oraz projekt sarkofagu Tadeusza Kościuszki w krypcie św. Leonarda na Wawelu (1830). W sumie powstało około setki domów, ale niestety do dziś nie zachował się żaden z nich. Przetrwały tylko do początków XX wieku. Inwestycja była finansowana przez Bank Polski.
- Podobnie jak w dzisiejszych czasach można powiedzieć, że osiedle budowane było przez "dewelopera", a wygrywała najtańsza oferta. Tak więc materiały

nie były najlepszej jakości, domki usadowione były na dość słabych fundamentach, a do tego nie uwzględniono podczas budowy wpływu szkód górniczych - mówi Arkadiusz Rybak, dyrektor Muzeum Miejskiego Sztygarka. - Dlatego część z nich sama się zaczęła rozpadać, a pozostałe zostały zburzone, by na ich miejscu mogły stanąć kamienice-familoki, dla pracowników wyższego szczebla Huty Bankowa - dodaje.

To wszystko działo się już po przejęciu huty w 1877 r. przez Francuzów, którzy powołali Towarzystwo Francusko-Włoskie Dąbrowskich Kopalń Węgla z siedzibą w Dąbrowie. Wydzierżawili od Rosjan hutę i kopalnie Reden, Ksawery, Cieszkowski i Nowa. Taki układ sprawił, że budynek urzędu miejskiego, który powstał przy ul. 3 Maja, wybudowany został na gruntach początkowo dzierżawionych od Francuzów. Ci mieli prawo do huty i okolicznych gruntów aż do 1952 roku, ale zmiany polityczne całkowicie zmieniły sytuację.

- Do dziś zachowało się wiele z tych familoków, które stały przy ul. Francuskiej, dziś Żeromskiego. Większe ich skupisko znajduje się także przy obecnej ulicy Robotniczej - mówi Arkadiusz Rybak.

Po zburzeniu starej huty całkowicie nowa powstała w latach 80. XIX wieku. Pierwszy wielki piec rozpoczął produkcję w 1880 roku, a drugi siedem lat później. W czasach II wojny światowej produkcja nastawiona była tutaj na wytwarzanie granatów oraz pancerzy dla uzbrojenia armii niemieckiej.

O historii dąbrowskiego centrum


Piotr Sobierajski
Dzisiejsze centrum Dąbrowy Górniczej zaczęło się kształtować pomiędzy dwiema dobrze już rozwiniętymi w XIX wieku koloniami Reden i Bankowa, które miały własnych zarządców. Sięgając wstecz wyglądało zupełnie inaczej niż obecnie, na co ogromny wpływ miała właśnie obecność Huty Bankowa i kopalni Reden.



Widok Dąbrowy w latach trzydziestych minionego wieku





W miejscu parku Hallera oraz bloków przy ul. Kościuszki wydobywany był węgiel



Widok Dąbrowy w latach trzydziestych minionego wieku


To właśnie od huty prowadziła bocznica kolejowa. Końcowy dworzec kolei iwanogrodzko-dąbrowskiej mieścił się natomiast blisko obecnego placu Wolności. Była to najdłuższa linia kolejowa w Królestwie Polskim (ponad 460 km). Przebiegała z Dęblina, przez Radom, Kielce, Olkusz. Odcinek kończący się w Dąbrowie, uruchomiono w 1885 r.

Bazylika która zjednoczyła dąbrowian

Piotr Sobierajski



Kościół Matki Bożej Anielskiej w centrum miasta przetrwał czasy zaborów i wojenną zawieruchę. Jest symbolem miasta i jedną z największych świątyni neogotyckich w kraju

Budowa dąbrowskiego kościoła trwała w latach 1898-1912



fot. Materiały Muzeum Miejskiego Sztygarka


Sanktuarium Matki Bożej Anielskiej należy nie tylko do najważniejszych symboli miasta, ale jest jednym z największych kościołów neogotyckich w Polsce. Z wieżą, liczącą ponad 80 metrów. Sama parafia była pierwszą w Dąbrowie Górniczej, która wcześniej należała do parafii będzińskiej.

Początkiem współczesnej bazyliki była parafia pod wezwaniem św. Aleksandra, która powstała w 1891 roku i kościół, zbudowany w latach 1875-77, według projektu Juliana Polcera, budowniczego Zachodniego Okręgu Górniczego. Szybko okazało się jednak, że świątynia jest zbyt mała, bo znajdowało tu pracę coraz więcej osób. Postanowiono więc wystawić kościół, który pomieściłby kilka tysięcy wiernych. Budowa trwała w latach 1898-1912, a w tym czasie (lata 1897-1916) z krótką przerwą (1902-1906) proboszczem był ks. prałat Grzegorz Augustynik. Jako świetny organizator i duszpasterz zjednał sobie mieszkańców, potrafił też trafić do przedsiębiorców, dzięki czemu udało się zgromadzić na budowę kilkaset tysięcy rubli.

W 1901 r. kościół został podniesiony do godności bazyliki, a trzy lata później umieszczono w ołtarzu głównym figurę Najświętszej Maryi Panny Anielskiej. Konsekracja obyła się w 1912 roku. Rozbudowa kościoła odbywała się według projektu Józefa Pomianowskiego, wówczas budowniczego powiatu będzińskiego.

- Wyburzono przednie wieże kościoła św. Aleksandra i dobudowano nową konstrukcję wzdłuż ulicy. Sukcesem jest to, że budowę udało się zakończyć, bo np. w strzemieszyckiej bazylice brakuje dwóch wież. Projekt neogotyckiej świątyni stał wtedy w opozycji do stylu bizantyjskiego, preferowanego przez Rosjan - mówi Arkadiusz Rybak, dyrektor Muzeum Miejskiego Sztygarka.

W świątyni zachowało się w bocznych nawach wiele tablic pamiątkowych, m.in. Juliana Polcera, ks. Augustynika, czy Jana Hempla, naczelnika Zachodniego Okręgu Górniczego. W 1968 roku miała miejsce słynna koronacja figury Maryi. Odbyła się za zgodą Ojca Świętego Pawła VI 19 maja.

Korony papieskie na skronie Jezusa i Maryi nałożyli: kardynał Stefan Wyszyński - prymas Polski i kardynał Karol Wojtyła - ówczesny metropolita krakowski, a w uroczystościach uczestniczyli biskupi z całego kraju oraz wierni z Zagłębia i Śląska. W 1996 roku świątynia została wpisana do rejestru zabytków.

może tylko pośrednio w temacie; czy według Was ta kartka może przedstawiać budynki Dąbrowy Górniczej?
http://allegro.pl/dabrowa-gornicza-1900-ci...1715154470.html

Przy Kolejowej sa chyba 3 kamienice do wyburzenia, przy Limanowskiego 2 oraz na Sienkiewicza na dole na wprost Sportowego, taka całkiem okazała 4-5 kondygnacyjna

Sztygarka symbolem miasta


Piotr Sobierajski

Budynek, w którym od 1998 roku ma swoją siedzibę Muzeum Miejskie Sztygarka, jest najstarszym w mieście, wybudowanym w stylu neogotyckim, który przetrwał do dziś. A jego początki sięgają lat 1839-42, kiedy powstał według projektu znanego architekta włoskiego pochodzenia Franciszka Marii Lanci'ego.


Kolejne pawilony wokół Sztygarki mieściły między innymi internat


Budynek obecnego muzeum powstał w latach 1839-42. Był milczącym świadkiem historycznych wydarzeń


fot. Materiały Muzeum Miejskiego Sztygarka

Początkowo miał się w nim mieścić szpital górniczy im. świętego Józefa, ale ostatecznie zamienił swoje przeznaczenie na biurowiec zarządu Zachodniego Okręgu Górniczego. Tak też było do 1870 roku. W 1889 roku budynek trafił do Szkoły Górniczej "Sztygarka", z którą związał swoje losy z krótkimi przerwami na kolejne dziesięciolecia. Teren został ogrodzony, zaczęły powstawać pierwsze warsztaty, a w 1900 roku internat szkolny. Był tam, gdzie dziś znajduje się główne wejście do Zespołu Szkół Zawodowych "Sztygarka". Po wybuchu I wojny światowej to właśnie w murach "Sztygarki" utworzono koszary i punkt werbunkowy do Legionów Polskich. Dziś cała ulica w dzielnicy Mydlice, prowadząca w kierunku Alei Róż, nosi właśnie nazwę Legionów Polskich. Wcześniej była to ul. 27 Stycznia.

Szkoła ponownie wznowiła działalność edukacyjną w 1919 roku, pod szyldem Państwowej Szkoły Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica.

- Powstał trzeci pawilon, z kolumnami, rozbudowane zostały warsztaty

szkolne. Można powiedzieć, że powstała tu szkoła na miarę dzisiejszych zajęć studenckich. A do tego w 1929 roku powstała tu kopalnia ćwiczebna. Pojawił się pomysł przebudowy budynku, by wyglądał tak, jak AGH w Krakowie, ale przed wojną nie udało się wprowadzić tych planów w życie - mówi Arkadiusz Rybak, dyrektor dąbrowskiego Muzeum. W czasie II wojny światowej warsztaty zamieniono na produkcję zbrojeniową, a kopalnia służyła jako naturalny schron przeciwlotniczy. Po wojnie w murach "Sztygarki" na nowo powstało Muzeum Geologiczne, jedno z najbardziej cenionych w kraju, ze zbiorami, które w latach 70. osiągnęły liczbę ok. 3 tys. okazów. Zainstalowała się tutaj także Politechnika Śląska, powstało laboratorium zgazowania węgla. Obecnie w ZSZ Sztygarka działa zamiejscowy oddział Akademii Górniczo-Hutniczej Krakowie.

Historia pomnika Stanisława Staszica


Piotr Sobierajski
Postać Stanisława Staszica, wybitnego filozofa, publicysty, geologa, ale także m.in. ministra stanu Królestwa Polskiego, miała ogromny wpływ na dzieje ziem, na których powstała współczesna Dąbrowa Górnicza. Nic więc dziwnego, że w 1962 roku przed ówczesną Szkołą Górniczo-Hutniczą w naszym mieście stanął jego pomnik, a samo wydarzenie odbiło się szerokim echem w całym regionie zagłębiowskim.




Dzięki m.in. zaangażowaniu Stanisława Staszica w kopalni Reden rozpoczęło się wydobycie węgla, a potem budowa kolonii górniczej. Przed 1830 rokiem liczyła ona już ok. 70 domków. Jemu można też zawdzięczać powstanie huty cynku "Konstanty". Korzeni szkoły górniczej w Dąbrowie Górniczej, która oficjalnie zainaugurowała swoją działalność w 1889 roku, też należałoby szukać w kieleckiej Akademicznej Szkole Górniczej, założonej z inicjatywy tego wybitnego Polaka. Po wielu perturbacjach, związanych m.in. ze strajkiem w 1905 roku oraz działaniami wojennymi w czasie I wojny światowej, kiedy szkoła była zamykana, w 1919 roku ponownie wznowiła działalność. Tym razem była to Państwowa Szkoła Górnicza i Hutnicza, której patronem został Stanisław Staszic.

Pomnik, upamiętniający dzieło prezesa Towarzystwa Przyjaciół Nauk, do dziś stoi na skwerze pomiędzy ulicami Górniczą i Legionów Polskich, w pobliżu Muzeum Miejskiego Sztygarka oraz Zespołu Szkół Zawodowych, któremu niezmiennie patronuje. Inicjatywa

jego budowy zrodziła się w 1958 roku, a na ten pomysł wpadli wychowankowie szkoły. W tym samym roku wmurowany został kamień węgielny. Rozpoczęła się także zbiórka niezbędnych funduszy, a po trzech latach można było już podziwiać ostateczny efekt tych starań. Pomnik powstał według projektu rzeźbiarzy Jerzego Kwiatkowskiego oraz Kazimierza Madeja. Odlew wykonany został w hucie w Gliwicach.

Odsłonięcie pomnika miało niezwykle uroczysty charakter, a to wszystko działo się 30 września 1962 roku i połączone było ze zjazdem wychowanków "Sztygarki". Na cokole znalazł się napis: "Stanisław Staszic 1755-1826. Wielkiemu Polakowi, którego umysł i serce służyły Ojczyźnie - jej przyszłości. Wychowankowie Szkoły Górniczo-Hutniczej w Dąbrowie Górniczej. Wrzesień 1962".

Na terenie Zespołu Szkół Zawodowych Sztygarka znajduje się także pamiątkowy obelisk, upamiętniający stulecie istnienia tej zasłużonej dla miasta i regionu placówki edukacyjnej. To także inicjatywa wychowanków. Obelisk pojawił się na placu szkolnym w 1989 roku. Widnieje na nim napis: "W dowód pamięci i głębokiego szacunku dla wszystkich pokoleń, które dzieliły losy Szkoły Górniczej Sztygarki, wniosły trwały wkład w jej rozkwit i rozwój polskiego górnictwa. W 100-lecie działalności szkoły w Dąbrowie Górniczej wdzięczni wychowankowie. Grudzień 1989".

Dąbrowianin Robert Winkler ma ogromną kolekcję starych pocztówek


Piotr Sobierajski

Od mojego spotkania z dąbrowianinem, Robertem Winklerem minęło ładnych kilka lat. Już wtedy widać było, że zbieranie pocztówek oraz piwnych etykiet, to jego prawdziwa pasja.


Budynek poczty istnieje do dziś, ale starych tramwajów i konnych wozów próżno szukać w śródmieściu


arc
Czas mija, ale nic się w tej materii nie zmieniło. Nadal stara się powiększać swoją niecodzienną kolekcję, choć teraz wyspecjalizował się w konkretnych dziedzinach. Nie zabiega o wszystkie etykiety, umieszczone na butelkach ze złocistym napojem, ale tylko te związane z województwem śląskim, przedwojenne. Zawsze z chęcią i błyskiem w oku sięga też do kilku albumów, w których skrupulatnie pogrupowane są też pocztówki z wizerunkiem Dąbrowy Górniczej. Najcenniejsze są oczywiście te przedwojenne oraz z początków minionego wieku.

Do kolekcji dąbrowskich pocztówek, która przed sześcioma laty liczyła około 250 dołączyły kolejne. Jest ich już 320, w tym prawie sto z czasów przed drugą wojną światową. Przedstawiają m.in. kopalnie Reden i Flora, ulice Szosową (dziś Sobieskiego), czy bazylikę Matki Boskiej Anielskiej.

- Nie jest łatwo zdobyć przedwojenne pocztówki. Te, które gdzieś uchowały się wśród znajomych, rodziny albo udało mi się na nie natrafić na giełdach staroci, są już

w moim posiadaniu. Nie można się jednak zniechęcać. Cały czas poszukuje kolejnych, w czym bardzo pomocny jest internet i bezpośredni kontakt z innymi kolekcjonerami - przyznaje Robert Winkler. - Można też natrafić na oferty kupna takich pocztówek, czy piwnych etykiet, ale czasami ceny są dość wygórowane. Najbardziej cieszą więc te chwile, kiedy uda się zdobyć coś do kolekcji w drodze wymiany - dodaje.

Jedną z najcenniejszych pocztówek w kolekcji pana Roberta jest ta z 1963 roku. Dlaczego, skoro nie należy do najstarszych? - Bo właśnie na niej uwidoczniony jest blok przy ulicy Kasprzaka 10, w którym obecnie mieszkam - wyjaśnia dąbrowianin. Wiele kartek w jego zbiorach przedstawia m.in. byłą Hutę Katowice (dziś ArcelorMittal Poland), gdzie pracuje, Hutę Bankową czy jeziora Pogoria. Mnie osobiście zainteresowały te, na których widać kąpielisko w parku Hallera. Pewnie wielu z Was już nie pamięta, ale w pobliżu dzisiejszej hali Centrum można się było popluskać w odkrytych basenach. Dość "dziwnie" wygląda też centrum miasta bez "superjednostki", ale za to z czerwonym Jelczem - "ogórkiem" na przystanku.

Swoją kolekcję piwnych etykiet pan Robert zawęził do tych z woj. śląskiego, przedwojennych. W sumie ma ich teraz około 360, z czego 260 sprzed 1939 roku. Aż 120 z nich związanych jest z zagłębiowskimi browarami w Sosnowcu i Będzinie (Gambrinus i Korona), a jak przyznaje dąbrowianin w całym woj. śląskim istniało ich wówczas czternaście.

- Część mojej kolekcji można było zobaczyć ostatnio w Zamku Sieleckim, na wystawie związanej z browarnictwem. Cały czas poszukuje także oczywiście nowych, ale to też wymaga czasami sporo wysiłku - przyznaje pan Robert. Jeśli ktoś byłby zainteresowany wymianą pocztówek lub etykiet z dąbrowianinem można skontaktować się z nim pod nr tel. 501 985 369.

W Resursie Obywatelskiej toczyło się życie


Piotr Sobierajski

Budynek Resursy powstał w 1895 roku. Gościły w nim m.in. Maria Konopnicka, Eliza Orzeszkowa, Helena Modrzejewska...





Resursa Obywatelska jest jednym z najstarszych, reprezentacyjnych budynków w naszym mieście, który przetrwał do dziś. Nieodłącznie związany z historią Dąbrowy Górniczej przechodził różne koleje losu, a dziś trafił w ręce prywatne.

Powstał w 1895 roku w rejonie ówczesnych ulic Targowej i św. Józefa, a potem od 1917 roku 3 Maja, która była jedną z najważniejszych ulic Dąbrowy Górniczej, wokół której koncentrowało się codzienne życie. - Na pomysł budowy Resursy wpadła grupa miejscowych przemysłowców i właścicieli ziemskich, którzy poszukiwali odpowiedniego miejsca spotkań dla inteligencji technicznej. Powstał więc swego rodzaju klub towarzyski, pełniąca rolę czegoś na kształt domu kultury - mówi Arkadiusz Rybak, dyrektor Muzeum Miejskiego Sztygarka. - W środku znalazła się wielka sala balowa. To właśnie tutaj odbywały się bale, podczas których zbierane były pieniądze na budowę bazyliki Matki Boskiej Anielskiej. Nie brakowało różnorakich pokazów. Około 1900 roku w tym miejscu uczniowie

Sztygarki przygotowali pierwszy pokaz kinematografu i można było zobaczyć wówczas ruchome obrazy - dodaje. W budynku Resursy Obywatelskiej zadomowiło się również Towarzystwo Muzyczne, które prowadziło orkiestrę i chór. Koncert inauguracyjny miał miejsce w 1901 roku. Potem towarzystwo zawiesiło na 12 lat swoją działalność, by ponownie rozpocząć ją w 1917 roku. - Ciekawostką może być fakt, że sam budynek powstał na dawnym szybie wodnym kopalni Reden - mówi Arkadiusz Rybak.

To właśnie w murach Resursy miały miejsce spotkania z ciekawymi osobistościami, przedstawicielami świata kultury. Gościli tu m.in.: Eliza Orzeszkowa, Maria Konopnicka, Helena Modrzejewska oraz Stanisław Przybyszewski.

W czasie II wojny światowej budynek zamieniono na tak zwany Dom Niemiecki. Został otynkowany, przebudowano też wnętrza i wejście główne. - Szkoda, że budynek nie zachował się do dziś w swojej pierwotnej postaci. Powstał z cegły i był przykładem stylu architektonicznego, dominującego wówczas w regionie zagłębiowskim i śląskim - mówi Arkadiusz Rybak.

Po zakończeniu działań wojennych w Resursie ulokował się m.in. komitet PZPR, a także Naczelna Organizacja Techniczna. W ostatnich latach mieścił się tutaj m.in. bank a także znany w całym Zagłębiu pub Graffiti. Dziś w Resursie mieszczą się prywatne furmy.