Muzeum Miejskie "Sztygarka"
Dział Etnograficzno-Podróżniczy
26 maja 2012 roku
ponownie zostanie udostępniony zwiedzającym
W nowej szacie i w nowym miejscu...Wejście do Działu Etnograficzno-Podróżniczego zdobi wizerunek rajskiego ptaka, symbol Papui Nowej Gwinei, oraz ornament wykorzystywany w sztuce ludów zamieszkujących tereny rzeki Sepik (Papua). Obie prace wykonała w ramach dyplomu Anna Frączek - absolwentka Zespołu Szkół Plastycznych w Dąbrowie Górniczej.
W holu wejściowym (po prawej stronie) można zobaczyć jeden z cenniejszych eksponatów działu – rytualną tarczę Dajaków, potomków Łowców Głów z Kalimantanu (Borneo). Tarcza pochodzi z końca XIX wieku i zapewne była używana w ceremoniach poprzedzających polowanie na ludzkie głowy. Tutaj też prezentujemy dmuchawki myśliwych z Borneo i Morowali (Indonezja).
Udając się schodami w dół, zobaczymy fotografie ludzi wykonane przez Grzegorza Kuśpiela. Symboliczne twarze przedstawicieli wielu grup etnicznych doprowadzą nas do widniejącej na ścianie sentencji dąbrowskiej artystki Joanny Knop:
„Prawda jest na szczycie, trzeba tylko sięgnąć po nią.
Ręce wyciągamy po nią wszyscy: biali, czarni, żółtej skóry i czerwonej, a w gruncie rzeczy jesteśmy tacy sami. To jest Prawda.”
W nawiązaniu do powyższego tekstu wykonaliśmy w dziale ekspozycje wielokulturowe i różnorodne. W każdej z sal działu zobaczymy artystyczne aranżacje oraz reprodukcje dzieł charakterystycznych dla przedstawianych zakątków świata. Autorskie fotografie, malarstwo i rękodzieło uzupełniają całość.
Kierując się z holu w prawo znajdziemy się w
Sali Etnografii Lokalnej.
Podczas dziesiątków wypraw w najodleglejsze zakątki ziemi widzieliśmy zdumiewające nas obyczaje, ubiory i potrawy. Pamiętamy jednakże o rodzimej tradycji i naszych korzeniach.
Dlatego w Sali Etnografii Lokalnej pielęgnujemy kulturę i obyczaje Zagłębia. Tam zobaczymy jak żył, mieszkał górnik i rolnik Zagłębia Dąbrowskiego w XIX i XX wieku. W co ubierał się do pracy, a jak od święta..
„Kącik podróżnika”Miejsce wspomnień, refleksji i historii działu. Pełno tu pamiątek i dziwnych przedmiotów.
W głębi zobaczymy skromny zestaw ogrodowy – dwa fotele i stół. Obok egzotyczna szafa z rattanu. Zestaw prosty i niedrogi, ale za to, jakich gościł Ludzi.
Podczas wywiadów i spotkań podróżniczych przesiadywali tu przy zielonej herbacie między innymi: Anna Czerwińska (himalaistka), Marek Kamiński (polarnik), Józef Skrzek (leader grupy SBB) i Krzysztof Wielicki (himalaista) – „dobre Duchy” naszego działu, czy Wojtek Kuczok (pisarz i grotołaz) równie często wspierający nasze podróżnicze działania.
W tej małej sali prezentujemy skromną kolekcję indonezyjskich lalek teatralnych - Wayang golek oraz wspaniałą kolekcję sztuki berberyjskiej. Kącik podróżnika stanowi wprowadzenie do świata różnorodności kultur. Odnajdziemy tam symboliczne eksponaty ze wszystkich stron świata.
Sala Boliwijska poświęcona
Ameryce Południowej.
Uczennice dąbrowskiego Liceum Plastycznego - Adriana Lora i Paulina Tronowska, stworzyły w tej sali aranżacje, które stanowiły element ich pracy dyplomowej. Ze skrupulatnością i benedyktyńską pracowitością została zrekonstruowana Brama Słońca oraz fragmenty świątyni w Tiwanaku. Na podłodze sali położyliśmy surowy kamień - andezyt. Nie bez powodu. To z olbrzymiego, ważącego ponad 100 ton bloku andezytu wykonano w oryginale Bramę Słońca. W centralnej części została umieszczona kopia steli zwanej Monolitem Ponce’a. Tutaj zobaczą Państwo również rytualne płody lamy czy miniaturę łodzi "balsas" zrobionej z trzciny totora. Od setek lat podobne łodzie pływały po najwyżej położonym jeziorze świata -Titicaca. W tej Sali można zobaczyć również regionalne stroje z Boliwii i Peru – ponczo, wykonane z delikatnej wełny lamy i alpaki oraz fragment „uliczki czarownic” z La Paz. To właśnie tam znajduje się szeroki wybór ususzonych płodów lamy, sullus.
Z Sali Boliwijskiej przechodzimy w „uliczkę” indyjską z Jaisalmer – miasta położonego na pustyni Thar w Radżastanie. Pełno tu hinduskich bóstw i malunków..
Z „uliczki” możemy się skierować do długiego korytarza, w którym prezentujemy fotografie i eksponaty z wypraw zagłębiowskich podróżników i grotołazów.
W drugiej części korytarza przedstawiamy prace dyplomowe inspirowane podróżami (maski – Kamili Widz, grafiki – Anny Frączek, rzeźbę - Bartosza Kokosińskiego) oraz część prac Joanny Knop z cyklu Kamasutra.
Sala AzjiKawałek Indii w Dąbrowie Górniczej. Tutaj powstała misterna rekonstrukcja części grobowca Mumtaz Mahal z Agry, tragicznie zmarłej żony Szahdżahana. Przez dwa miesiące uczniowie z Liceum Plastycznego (Michalina Bigaj, Anna Frączek i Tomasz Ferczykowski) tworzyli bogato malowane wnętrze Sali. Centymetr po centymetrze powstawała stylizacja kwiatowej intarsji z marmuru w najsłynniejszym grobowcu Indii.
Odtworzona została też rekonstrukcja świątyni Angor Wat (Kambodża) z rzeźbami tancerek (apsar) i monumentalnymi, kamiennymi głowami władców imperium khmerskiego. W sali indyjskiej znajduje się najcenniejsza kolekcja podróżnicza – zbiór kilkudziesięciu lalek reprezentujących kulturę, tradycje oraz folklor Indii. Zostały one uporządkowane w pięć różnych grup tematycznych (kobiety i mężczyźni z różnych stron Indii, plemiona Indii, indyjskie panny młode, tańce Indii oraz teatr Kathakali). W tej samej sali znajduję się kolekcja prezentująca tradycyjne instrumenty indyjskie.
Obie kolekcje są darem dla naszego muzeum Ambasady Republiki Indii w Polsce.
Sala Pięciu WyspInspiracją do powstania tej ekspozycji były nasze wyprawy eksploracyjne na kilka zróżnicowanych klimatycznie i kulturowo wysp Ziemi:
Papuę Nową Gwineę, Madagaskar, Borneo, Celebes i Spitsbergen. Wykonaliśmy aranżacje, malowidła i rzeźby nawiązujące do kultury i przyrody tych wysp. Ściany zdobią noże z kości kazuara, łuki, strzały i rytualne tarcze. Bardzo cennym eksponatem jest kamienna siekiera ludu Dani (Papua), służącą do obcinania palców na znak żałoby. Dla ludzi Dani jest równie cenna i niechętnie się jej pozbywają. Pozyskaliśmy ją dla muzeum na drodze „wymiany handlowej" za parę trekkingowych... butów.
Na koniec zajrzymy do naszych polskich podróżników. Polarnik Marek Kamiński i himalaista Krzysztof Wielicki stoją "jak żywi" pośród zainscenizowanej lodowej pustki, w kombinezonach podarowanych muzeum. Obok zamieszczone zostały sanie ekspedycyjne (pulki), które towarzyszyły Kamińskiemu podczas zdobycia obu biegunów Ziemi w 1995 roku.
Pod nogami Krzysztofa Wielickiego plecak - ten sam, który wielokrotnie był jedynym świadkiem zdobywania kolejnego ośmiotysięcznika...
Zapraszam,
Grzegorz Kuśpielwww.muzeum-dabrowa.pl