Odpowiedzi

[bzenek]

Za: http://miasta.gazeta.pl/katowice/1,35019,2226348.html
-------------------------------------------------------------

W DĄbrowie zwiedziliŚmy podziemnĄ sztolniĘSztygarka

Witold GaŁĄzka 12-08-2004

Setki gÓrniczych chodnikÓw parĘmetrÓw pod ziemiĄ w samym centrum miasta. NiezwykŁa ocalaŁa maszyna wyciĄgowa i figura Św. Barbary uratowana przed zasypaniem w wyrobiskach zlikwidowanej kopalni ParyŻ. Od co najmniej dziesiĘciu lat nikt postronny nie widziaŁ tych dĄbrowskich skarbÓw...

MetalowĄ bramĘdo sztolni Ćwiczebnej przy ul. GÓrniczej zamkniĘto na cztery spusty na poczĄtku lat 90., kiedy ostatni rocznik uczniÓw opuszczaŁ ZasadniczĄ SzkoŁĘGÓrniczĄ "Sztygarka". - Na szczĘŚcie nie zasypano chodnikÓw, jak na przykŁad w Niwce - mÓwi Arkadiusz Rybak z miejskiego muzeum w DĄbrowie GÓrniczej. - Chyba kaŻde miasto chciaŁoby mieĆ w samym centrum takĄ atrakcjĘ, ktÓrĄ ludzie mogliby zwiedzaĆ niemal w przelocie miĘdzy zakupami! - przekonuje, prowadzĄc nas do podziemnych skarbÓw.

To prawdziwa kopalnia, tyle Że w miniaturze. Chodniki opadajĄ stromo do gŁĘbokoŚci 28 metrÓw. W pÓŁmroku naszym oczom ukazujĄ siĘmodele maszyn, wieŻ wyciĄgowych, maŁe pociĄgi do transportowania urobku.

KoŁowrÓt opuszcza wÓzki po szynach. W ciasnym przejŚciu moŻemy wsiĄŚĆ do gÓrniczej kolejki. Za chwilĘkask niebezpiecznie ociera siĘo naprĘŻony nisko drut: "Uwaga! Wysokie napiĘcie!" - zapala siĘostrzegawcze ŚwiatŁo.

Na najgŁĘbszym poziomie dobiega do uszu szmer napŁywajĄcej wody i nagle przed stopami rozlewa siĘpodziemne jezioro. Pompy pracujĄ bezustannie, Żeby woda nie zalaŁa sztolni. Wreszcie po kilkunastu minutach dotykamy najprawdziwszej Ściany wĘgla. Opodal znieruchomiaŁ sprawny wciĄŻ kombajn. Ocieramy siĘo filary hydraulicznej obudowy chodnika.

- Na razie nie moŻemy wpuŚciĆ tu wycieczek, bo trzeba poprawiĆ oŚwietlenie i zadbaĆ o bezpieczeństwo - mÓwi Rybak. - Ale jeŚli mielibyŚmy okoŁo 100 tys. zŁ, to mŁodzieŻ juŻ w przyszŁym roku mogŁaby zwiedzaĆ podziemia! - wzdycha.

Ze sztolni niedaleko do budynkÓw zamkniĘtej juŻ kopalni ParyŻ (po wojnie GeneraŁ Zawadzki). W ogromnej maszynowni leŻy brĄzowy posĄg partyjnego dziaŁacza - otwory na spodach spiŻowych butÓw przypominajĄ rok 1991, gdy odkrĘcono monument z cokoŁu w parku Hallera. KomuniŚcie przyglĄda siĘze smutkiem Św. Barbary - w ostatnim momencie gÓrnicy wywieĹşli posĄg patronki z zasypywanego chodnika.

TuŻ obok zabytkowa maszyna wyciĄgowa: na mocarnych, nieruchomych bĘbnach grubaŚne stalowe liny, elektryczny silnik z lat 30. zeszŁego stulecia. Budka maszynowego z drĄŻkami, ktÓre wprawiaŁy kolosa w ruch i raporty o dobowym wydobyciu, ktÓre leŻĄ w zakurzonym biurku dokŁadnie tak, jak je porzucono przed dziesiĘciu laty. - Gdyby muzeum nie przejĘŁo maszyny, zŁomiarze rozgrabiliby jĄ doszczĘtnie. DziaŁaĆ pewnie juŻ nie bĘdzie, ale to najwiĘksza taka atrakcja po parowej maszynie wyciĄgowej z Zabrza - objaŚniajĄ muzealnicy.

DodajĄ, Że zrobiĄ wszystko, by uratowaĆ pamiĄtki przemysŁu, dziĘki ktÓremu DĄbrowa ma w nazwie przymiotnik GÓrnicza.
-------------------------------------------------------------

Arkadiusz Rybak (31 lat) jest prawdopodobnie najmŁodszym w Polsce muzealnikiem na kierowniczym stanowisku: w ciĄgu szeŚciu lat bŁyskawicznie awansowaŁ od zwykŁego asystenta do wicedyrektora Muzeum Miejskiego "Sztygarka" w DĄbrowie GÓrniczej. - Muzeum rodziŁo siĘw bÓlach. Na poczĄtku przypominaŁo bardziej izbĘpamiĘci, a mieszkańcy nie dowierzali, Że moŻemy mieĆ w mieŚcie aŻ tyle zabytkÓw i atrakcji - wspomina Rybak. StworzyŁ dziaŁ etnograficzny w muzeum, pokazuje wykopaliska, dziĘki ktÓrym wiadomo, Że juŻ w XI w. na miejscu Huty Katowice dobywano oŁÓw i srebro, zaprasza mŁodzieŻ na lekcje muzealne i proponuje wĘdrÓwkĘpo mieŚcie trzema szlakami: kruszcowym, wĘglowym i przyrodniczym. Ostatnio Rybak wymarzyŁ sobie, by zaŁoŻyĆ "zagrodĘzagŁĘbiowskĄ" z drewnianych zabytkÓw architektury. Wczoraj zaprosiŁ nas do zwiedzenia podziemnej sztolni gÓrniczej, ktÓrej chodniki biegnĄ pod samym centrum miasta. PokazaŁ nam teŻ przemysŁowe pamiĄtki ocalaŁe po likwidacji kopalni ParyŻ. - Na budowĘskansenu gÓrniczo-hutniczego potrzeba, niestety, milionÓw zŁotych, ktÓrych miastu brak - wzdycha Rybak. Dodaje jednak: - JeŚli nie sprÓbujemy, na pewno nic siĘnie uda!

[TeodorMotor]

DĄBROWA GÓRNICZA: ZABYTKOWEJ KUŻNI Z XIX WIEKU GROZI ZAGŁADA

– Trzeba jak najszybciej ratowaĆ ten zabytek, bo niszczeje z kaŻdym dniem. Drewniana kuĹşnia z końca XIX wieku to unikatowy obiekt! – mÓwi Arkadiusz Rybak, zastĘpca dyrektora Muzeum Miejskiego Sztygarka w DĄbrowie GÓrniczej.

Do niedawna zaledwie garstka osÓb wiedziaŁa o istnieniu kuĹşni, ktÓra stoi w zaroŚlach w dĄbrowskiej dzielnicy Strzemieszyce MaŁe. Nawet miejscowi nie podejrzewali, Że majĄ na swym terenie taki skarb. Ostatni kowal Jan Bagiński zmarŁ bezpotomnie wiele lat temu i od tego czasu o kuĹşni zapomniano.

Na nowo odkryli jĄ entuzjaŚci z dĄbrowskiego muzeum, ktÓrzy inwentaryzowali drewniane zabytki w caŁym mieŚcie. Doliczyli siĘich prawie 400, lecz gdy weszli na zaroŚniĘte podwÓrko i zobaczyli kuĹşniĘ, wprost nie chcieli wierzyĆ wŁasnym oczom.
KuĹşnia wybudowana zostaŁa z grubych drewnianych bali bez uŻycia jednego gwoĹşdzia. I to wŁaŚnie Świadczy o jej wartoŚci. W Środku niestety nie zachowaŁ siĘani jeden metalowy element wyposaŻenia, gdyŻ najprawdopodobniej zostaŁa splĄdrowana przez zŁomiarzy. Na szczĘŚcie w niezŁym stanie jest wciĄŻ ogromny skÓrzany miech kowalski i palenisko.

– KuĹşnia na pewno nie moŻe pozostaĆ w obecnym miejscu, bo spadkobiercy starajĄ siĘsprzedaĆ caŁĄ dziaŁkĘz domem i szopĄ. Starali siĘzainteresowaĆ kuĹşniĄ chorzowski skansen, lecz bez skutku. Gdy zwrÓcili siĘdo nas, nie mogliŚmy im odmÓwiĆ pomocy. Zgodzili siĘ, Że nam jĄ podarujĄ. Nie chcĄ ani grosza – mÓwi Arkadiusz Rybak, ktÓry dodaje, Że obiekt jest w takim stanie, Że kaŻdy miesiĄc zwŁoki moŻe obrÓciĆ go w ruinĘ.
Jak twierdzi, jedynĄ szansĄ na zachowanie kuĹşni dla potomnoŚci jest jej rozebranie, przewiezienie w kawaŁkach do muzeum i zakonserwowanie.

NajwiĘkszy problem tkwi oczywiŚcie w pieniĄdzach. Okazuje siĘ, Że tym razem nie sĄ to koszty bardzo duŻe – caŁa operacja przeniesienia kuĹşni nie powinna kosztowaĆ wiĘcej niŻ 10 tys. zŁ.

Wie ktoŚ coŚ wiĘcej? Jak siĘsprawa ma obecnie?