Odpowiedzi

[bzenek]

Za: http://miasta.gazeta.pl/katowice/1,35019,2226348.html
-------------------------------------------------------------

W DĄbrowie zwiedziliŚmy podziemnĄ sztolniĘSztygarka

Witold GaŁĄzka 12-08-2004

Setki gÓrniczych chodnikÓw parĘmetrÓw pod ziemiĄ w samym centrum miasta. NiezwykŁa ocalaŁa maszyna wyciĄgowa i figura Św. Barbary uratowana przed zasypaniem w wyrobiskach zlikwidowanej kopalni ParyŻ. Od co najmniej dziesiĘciu lat nikt postronny nie widziaŁ tych dĄbrowskich skarbÓw...

MetalowĄ bramĘdo sztolni Ćwiczebnej przy ul. GÓrniczej zamkniĘto na cztery spusty na poczĄtku lat 90., kiedy ostatni rocznik uczniÓw opuszczaŁ ZasadniczĄ SzkoŁĘGÓrniczĄ "Sztygarka". - Na szczĘŚcie nie zasypano chodnikÓw, jak na przykŁad w Niwce - mÓwi Arkadiusz Rybak z miejskiego muzeum w DĄbrowie GÓrniczej. - Chyba kaŻde miasto chciaŁoby mieĆ w samym centrum takĄ atrakcjĘ, ktÓrĄ ludzie mogliby zwiedzaĆ niemal w przelocie miĘdzy zakupami! - przekonuje, prowadzĄc nas do podziemnych skarbÓw.

To prawdziwa kopalnia, tyle Że w miniaturze. Chodniki opadajĄ stromo do gŁĘbokoŚci 28 metrÓw. W pÓŁmroku naszym oczom ukazujĄ siĘmodele maszyn, wieŻ wyciĄgowych, maŁe pociĄgi do transportowania urobku.

KoŁowrÓt opuszcza wÓzki po szynach. W ciasnym przejŚciu moŻemy wsiĄŚĆ do gÓrniczej kolejki. Za chwilĘkask niebezpiecznie ociera siĘo naprĘŻony nisko drut: "Uwaga! Wysokie napiĘcie!" - zapala siĘostrzegawcze ŚwiatŁo.

Na najgŁĘbszym poziomie dobiega do uszu szmer napŁywajĄcej wody i nagle przed stopami rozlewa siĘpodziemne jezioro. Pompy pracujĄ bezustannie, Żeby woda nie zalaŁa sztolni. Wreszcie po kilkunastu minutach dotykamy najprawdziwszej Ściany wĘgla. Opodal znieruchomiaŁ sprawny wciĄŻ kombajn. Ocieramy siĘo filary hydraulicznej obudowy chodnika.

- Na razie nie moŻemy wpuŚciĆ tu wycieczek, bo trzeba poprawiĆ oŚwietlenie i zadbaĆ o bezpieczeństwo - mÓwi Rybak. - Ale jeŚli mielibyŚmy okoŁo 100 tys. zŁ, to mŁodzieŻ juŻ w przyszŁym roku mogŁaby zwiedzaĆ podziemia! - wzdycha.

Ze sztolni niedaleko do budynkÓw zamkniĘtej juŻ kopalni ParyŻ (po wojnie GeneraŁ Zawadzki). W ogromnej maszynowni leŻy brĄzowy posĄg partyjnego dziaŁacza - otwory na spodach spiŻowych butÓw przypominajĄ rok 1991, gdy odkrĘcono monument z cokoŁu w parku Hallera. KomuniŚcie przyglĄda siĘze smutkiem Św. Barbary - w ostatnim momencie gÓrnicy wywieĹşli posĄg patronki z zasypywanego chodnika.

TuŻ obok zabytkowa maszyna wyciĄgowa: na mocarnych, nieruchomych bĘbnach grubaŚne stalowe liny, elektryczny silnik z lat 30. zeszŁego stulecia. Budka maszynowego z drĄŻkami, ktÓre wprawiaŁy kolosa w ruch i raporty o dobowym wydobyciu, ktÓre leŻĄ w zakurzonym biurku dokŁadnie tak, jak je porzucono przed dziesiĘciu laty. - Gdyby muzeum nie przejĘŁo maszyny, zŁomiarze rozgrabiliby jĄ doszczĘtnie. DziaŁaĆ pewnie juŻ nie bĘdzie, ale to najwiĘksza taka atrakcja po parowej maszynie wyciĄgowej z Zabrza - objaŚniajĄ muzealnicy.

DodajĄ, Że zrobiĄ wszystko, by uratowaĆ pamiĄtki przemysŁu, dziĘki ktÓremu DĄbrowa ma w nazwie przymiotnik GÓrnicza.
-------------------------------------------------------------

Arkadiusz Rybak (31 lat) jest prawdopodobnie najmŁodszym w Polsce muzealnikiem na kierowniczym stanowisku: w ciĄgu szeŚciu lat bŁyskawicznie awansowaŁ od zwykŁego asystenta do wicedyrektora Muzeum Miejskiego "Sztygarka" w DĄbrowie GÓrniczej. - Muzeum rodziŁo siĘw bÓlach. Na poczĄtku przypominaŁo bardziej izbĘpamiĘci, a mieszkańcy nie dowierzali, Że moŻemy mieĆ w mieŚcie aŻ tyle zabytkÓw i atrakcji - wspomina Rybak. StworzyŁ dziaŁ etnograficzny w muzeum, pokazuje wykopaliska, dziĘki ktÓrym wiadomo, Że juŻ w XI w. na miejscu Huty Katowice dobywano oŁÓw i srebro, zaprasza mŁodzieŻ na lekcje muzealne i proponuje wĘdrÓwkĘpo mieŚcie trzema szlakami: kruszcowym, wĘglowym i przyrodniczym. Ostatnio Rybak wymarzyŁ sobie, by zaŁoŻyĆ "zagrodĘzagŁĘbiowskĄ" z drewnianych zabytkÓw architektury. Wczoraj zaprosiŁ nas do zwiedzenia podziemnej sztolni gÓrniczej, ktÓrej chodniki biegnĄ pod samym centrum miasta. PokazaŁ nam teŻ przemysŁowe pamiĄtki ocalaŁe po likwidacji kopalni ParyŻ. - Na budowĘskansenu gÓrniczo-hutniczego potrzeba, niestety, milionÓw zŁotych, ktÓrych miastu brak - wzdycha Rybak. Dodaje jednak: - JeŚli nie sprÓbujemy, na pewno nic siĘnie uda!

[bzenek]

Za Dziennik Zachodni:
http://dabrowagornicza.naszemiasto.pl/wyda...nia/393067.html

-------------------------------------------------------------

Tajemnice w wĘglu

Środa, 18 sierpnia 2004r.

Muzeum Miejskie „Sztygarka” chce ocaliĆ od zapomnienia tradycje gÓrnicze. JuŻ w przyszŁym roku planuje otwarcie dla turystÓw podziemnych korytarzy sztolni, prawie w centrum miasta. JeŚli znajdĄ siĘfundusze, to na terenie dawnej kopalni „ParyŻ” powstanie rÓwnieŻ skansen gÓrniczo–hutniczy.

ĆwiczebnĄ sztolniĘpopularnej SzkoŁy GÓrniczej „Sztygarka” ostatnie roczniki opuŚciŁy w poŁowie lat 90. StaŁa siĘniepotrzebna, choĆ w tej zminiaturyzowanej kopalni zdobywano doŚwiadczenie od 1927 roku. PieczĘnad niĄ przejĘŁo dĄbrowskie muzeum.

— To naturalne wyrobisko. W naszym regionie taka sztolnia to prawdziwy unikat, najbliŻsze zabytki zwiĄzane z gÓrnictwem prezentowane sĄ dopiero w Tarnowskich GÓrach i Zabrzu — mÓwi Arkadiusz Rybak, zastĘpca dyrektora Muzeum Miejskiego „Sztygarka”.

Na szczĘŚcie, po likwidacji szkoŁy gÓrniczej nikt nie wpadŁ na pomysŁ, Żeby zasypaĆ chodniki sztolni, tak jak staŁo siĘto w sosnowieckiej Niwce.

— Mamy nadziejĘ, Że pomysŁ otwarcia sztolni wypali. Kiedy dwa lata temu w trakcie obchodÓw Dni DĄbrowy udostĘpniliŚmy podziemne korytarze, w ciĄgu dwÓch dni zwiedziŁo jĄ okoŁo stu osÓb. Zainteresowanie byŁo wiĘc duŻe — mÓwi dyrektor Rybak.

Realizacja planÓw uzaleŻniona jest jednak od pieniĘdzy, a te potrzebne sĄ na wykonanie zabezpieczeń oraz lepszego systemu wentylacji i oŚwietlenia. W sumie przydaŁoby siĘokoŁo 100 tys. zŁ.

Po przekroczeniu bramy sztolni wkracza siĘw inny Świat. WĄskie, krĘte korytarze ciĄgnĄ siĘpo kilkaset metrÓw. Tylko ok. 300 metrÓw korytarza byŁoby otwartych dla turystÓw. Nie wszĘdzie jednak moŻna bezpiecznie dotrzeĆ.

SchodzĄc na najniŻszy, trzeci poziom, prawie 30 m w gŁĄb ziemi, nie obejdzie siĘraczej bez kasku i odpowiedniego obuwia.

Wykute schody sĄ doŚĆ Śliskie, a na dnie utworzyŁo siĘrozlewisko. DziaŁajĄce pompy majĄ nie dopuŚciĆ do zalania zabytku.

— WĘgiel zalega tu doŚĆ pŁytko, a wyrobisko odkryte zostaŁo okoŁo 200 lat temu. ZachowaŁy siĘw dobrym stanie szyny, wagony i sprawny kombajn do urobku czarnego kruszcu — opowiada kustosz muzeum.

SĄ teŻ prawdziwa Ściana wĘgla, maszyny i urzĄdzenia wyciĄgowe.

Muzealnicy chcieliby uchroniĆ maszyny gÓrnicze i hutnicze. MajĄ juŻ dla nich miejsce w dwÓch halach maszynowni szybÓw w nieczynnej kopalni „ParyŻ”, gdzie mÓgŁby powstaĆ skansen. SpieszĄ siĘ, bo wiele sprzĘtÓw kopalnianych zostaŁo juŻ zdewastowanych lub pociĘtych i wywiezionych na zŁom. W przyszŁym skansenie znalazŁaby siĘteŻ ogromna elektryczna maszyna wyciĄgowa z 1932 r.

— GdybyŚmy jej nie zabezpieczyli, to pewnie padŁaby Łupem zŁomiarzy. Jest najwiĘkszĄ tego typu atrakcjĄ, po parowej maszynie wyciĄgowej w Zabrzu, choĆ pewnie nie bĘdzie juŻ nigdy dziaŁaĆ — podkreŚla kustosz.

Piotr Sobierajski